De Voordelen
- Een kerncentrale stoot geen broeikasgassen uit
Als een kerncentrale elektriciteit produceert, zijn er nauwelijks emissies. Afgezien van kleine hoeveelheden edelgassen zoals xenon en tritium stoot een kerncentrale niets uit, dus ook geen probleemgassen zoals CO2, SO2 of NOx. Kernenergie is dus een schone manier om elektriciteit op te wekken. - Een kerncentrale produceert veel elektriciteit met maar weinig brandstof
Een klein beetje uranium levert heel veel elektriciteit op. Een tabletje splijtstof bevat genoeg energie om een gezin een jaar lang van elektriciteit te voorzien. In de reactor van de kerncentrale zitten ruim zes miljoen tabletten! Uranium is volop in de aardkost aanwezig. - Een kerncentrale gaat lang mee
Een kerncentrale is weliswaar duur om te bouwen, maar hij gaat lang mee. Tot wel zestig jaar. Bovendien is de ‘brandstof’ uranium erg goedkoop. Je kunt een investering dus uitsmeren over een lange productietijd, terwijl de variabele brandstofkosten geen groot onderdeel zijn van de kostprijs. - Kernenergie is betrouwbaar
Een kerncentrale is een betrouwbaar en zeker productiemiddel. Het productieproces is erg voorspelbaar en stabiel. Dat betekent dat de leveringszekerheid van een kerncentrale erg groot is. De beschikbaarheid van een kerncentrale is hoog, hij draait vaak onafgebroken vollast en is dus op de vrije markt een gewilde leverancier van MegaWatts. - Kernenergie is veilig
Een kerncentrale is een veilig productiemiddel. Het klinkt misschien paradoxaal, maar juist omdat de gevolgen van een kernongeluk zo groot kunnen zijn, is er permanent veel aandacht voor de veiligheid. Dat begint al bij het ontwerp van een kerncentrale dat helemaal in het teken staat van een veilig proces. Verder zijn er allerlei waarborgen die ervoor zorgen dat er geen ongelukken ontstaan of als ze ontstaan: ze in de hand kunnen worden gehouden. Er zijn tal van extra veiligheidssystemen en er is onafhankelijk toezicht op de exploitatie van de kerncentrale. Van de reactorongelukken die er geweest zijn (waarvan Fukushima in 2011 één van de ergste was) wordt internationaal veel geleerd. Kennis en ervaring worden internationaal gedeeld waarna kerncentrales volgens laatste inzichten worden verbeterd. - Kernenergie levert weinig afval op
Wat de één een nadeel vindt, noemt de ander een voordeel: het kernafval. Feitelijk gaat het om vrij weinig afval, enkele kubieke meters hoogradioactief afval per jaar in Borssele. Technisch is dit afval bijzonder goed hanteerbaar. Er zijn allerlei voorzieningen in Europa aanwezig om dit afval te bewerken en te conditioneren. Omdat het zo weinig is, kan het gemakkelijk centraal worden verzameld en beheerd (COVRA, Vlissingen). Hoe je het verder wendt of keert: het moet natuurlijk wel heel lang buiten het milieu worden gehouden. Het is technisch mogelijk om het voor duizenden jaren te isoleren uit het milieu.
De Nadelen
- Een ongeluk kan grote gevolgen hebben
De gevolgen van een kernongeluk kunnen groot zijn. Niemand zal ontkennen dat de gevolgen van de twee belangrijkste kernongelukken (Tsjernobyl 1986; Fukushima 2011) groot zijn voor de wijde omgeving. Net als voor heel veel industriële activiteiten moeten voordelen dus worden afgewogen tegen de nadelen. Dat betekent dat soms moet worden besloten om af te zien van kernenergie, bijvoorbeeld als we vinden dat een centrale niet langer veilig is en deze moet worden gesloten. In andere gevallen kunnen voordelen van kernenergie opwegen tegen de nadelen, bijvoorbeeld als andere brandstoffen schaars zijn en duurzame bronnen nog onvoldoende opleveren. Wat de keuze ook is: de kans op een nucleair ongeluk moet zo klein mogelijk worden gemaakt. Daarnaast moeten er voorzorgsmaatregelen genomen worden dat als er onverhoopt een nucleair incident plaatsvindt, de gevolgen kunnen worden beheerst. - Radioactief afval
Kernenergie levert in ons land een kleine hoeveelheid radioactief afval op waar we weinig mee kunnen. Dit is beslist een nadeel. Sommige radioactieve reststoffen blijven duizenden jaren stralen. Vooralsnog is het beleid om deze stoffen langdurig buiten het milieu te houden. In Nederland doet de COVRA dat voor een interim periode van 100 jaar. Daarna is de overheid van plan radioactief afval op te slaan in geologisch stabiele aardlagen. Dit gebeurt terugneembaar: mochten inzichten veranderen, dan kan het worden teruggehaald. Het nadeel kan deels worden opgeheven door de levensduur van het nucleair afval te bekorten. Dat kan door het afval opnieuw in een reactor te doen, het verandert dan in korter levende radioactieve afvalstoffen. Dit gebeurt nu op laboratoriumschaal, er zijn plannen om kerncentrales te maken die geschikt zijn voor deze techniek. - Uraniumwinning en verwerking zorgt voor milieubelasting
Net als andere ertswinning en -verwerking, levert uraniummijnbouw milieubelasting op. Er is de laatste decennia veel aandacht voor milieubelasting en arbeidsomstandigheden, er gelden strenge regels en wetten. De Nederlandse nucleaire sector vindt het belangrijk dat deze worden nageleefd en dat daarop onafhankelijk (overheids-)toezicht is. Door deze ketenverantwoordelijkheid wordt er goed gekeken naar de herkomst van uranium en de wijze waarop de grondstoffen worden verwerkt en behandeld. Ook de reststoffen die deze industriële activiteiten opleveren, worden zorgvuldig behandeld. Mijnbouwreststoffen worden zorgvuldig verwerkt in het landschap, uraniumreststoffen krijgen een specifieke bestemming of worden als radioactief afval behandeld en opgeslagen. Er is dus wat betreft milieubelasting weinig verschil met andere vergelijkbare industriële activiteiten. - Kernenergie is nooit honderd procent veilig
Het klopt dat een kerncentrale nooit honderd procent veilig zal zijn. Dat geldt overigens voor het hele leven op aarde. In ons land geldt dat bijvoorbeeld in het bijzonder voor wonen onder zeeniveau achter de deltawerken: niet honderd procent veilig. Of algemeen voor: vliegreizen, tanktransporten, de gezondheidszorg of (chemische) industrie. Honderd procent veilig bestaat niet. In Nederland hebben we afgesproken dat deze activiteiten veilig zijn, mits aan voorwaarden is voldaan. Daarop houdt de overheid toezicht en bij een onveilige situatie wordt er ingegrepen met wettelijke middelen. Ook bij kernenergie hebben we als maatschappij vastgesteld aan welke voorwaarden moet zijn voldaan om een kerncentrale te mogen exploiteren. Dat is geregeld in de kernenergiewet die democratisch tot stand is gekomen. De op basis hiervan verleende kernenergiewetvergunning beschrijft aan welke voorwaarden een kerncentrale moet voldoen om in bedrijf te mogen. Als inzichten veranderen, dan worden de wet en/of de vergunning daarop aangepast.